Placement Tips for a Center Channel Speaker

เป็นที่ทราบกันดีว่า ในระบบเสียงแบบ Multi Channels หรือที่เราเรียกกันง่ายๆติดปากว่า Home Theater นั่นเอง  ซึ่งก่อนอื่นจะเกริ่นพื้นฐานที่เป็นพื้นฐานแบบสุดๆเลยสำหรับมือใหม่ที่เพิ่งเริ่มเล่นว่า ในระบบ Home Theater ที่ใช้ดูหนังนั้น ลำโพงหลักๆที่เป็นพื้นฐานที่อย่างน้อยต้องใช้ในการดูภาพยนตร์นั้นก็ประกอบด้วย กันทั้งหมด 5.1 แชนแนลได้แก่

 - Front (คู่หน้า): ใช้ถ่ายทอดบทเพลง เสียง sound track และเสียงเอฟเฟคหรือเสียงพูดที่เกิดขึ้นด้านหน้าซ้ายและขวา

 - Center: ใช้ถ่ายทอดเสียงพูดทั้งหมดในภาพยนตร์ที่เกิดขึ้นตรงหน้า รวมถึงเสียงร้องของนักร้อง และเสียงเอฟเฟคทั้งหมดทุกอย่างที่เกิดขึ้นด้านหน้า

 - Surround: ใช้ถ่ายทอดเสียงด้านหลัง ไม่ว่าจะเป็นเสียงเอฟเฟค เสียงพูดหรือเสียงทุกอย่างทีเ่กิดขึ้นรอบๆ รวมถึงใช้แพนเสียงต่อเนื่องมาจากลำโพงแชนแนลอื่นๆ

 - Subwoofer: ใช้ถ่ายทอดเสียงความถี่ต่ำทั้งหมดของหนัง โดยลำโพงซับวูฟเฟอร์จะรับหน้าที่ถ่ายทอดเฉพาะความถี่ต่ำๆที่ลำโพงหลักถ่ายทอดได้ไม่ดี  โดยเราจะสามารถกำหนดจุดนึงที่ให้ซับทำงาน และลำโพงหลักหยุดทำงาน จุดนั้นเรียกว่า Cross over เช่นเราตัด cross ที่ 80 Hz แปลว่าลำโพงหลักจะหยุดทำงานที่ 80 Hz ลงไป ส่วนซับจะเริ่มทำงานในช่วง 80 ลงมา  พูดง่ายๆก็เหมือนแตะมือสลับกันทำงานให้ลำโพงหลักที่ถนัดเสียงกลาง และแหลมทำงานในสิ่งที่ตนถนัด  ส่วนซับทำงานเฉพาะย่านต่ำนั่นเอง  ถ้าเซ็ท Cross over ได้ดีพอ ผลที่ได้ก็คือเสียงเบส ความถี่ต่ำจะเบลนได้ไร้รอยต่อ ฟังแล้วไม่หลอกหู  เบสแน่นกระชับตามที่ควรจะเป็น และสิ่งที่สำคัญที่สุดก็คือ จะไม่พลาดความถี่ใดความถี่หนึ่งที่หนังบันทึกเอาไว้นั่นเอง



 ซึ่งจะเห็นว่าลำโพงเซ็นเตอร์นั้นมีส่วนสำคัญมากๆที่สุดในระบบ Home Theater เพราะให้เสียงส่วนใหญ่กว่า 60-70% ของภาพยนตร์ที่บันทึกมา และที่สำคัญลำโพงเซ็นเตอร์เป็นลำโพงที่ทำงานเกือบจะตลอดเวลา เพราะในภาพยนตร์ทุกเรื่องต้องมีบทพูด หรือไม่ก็ต้องมีเสียงเอฟเฟคด้านหน้า หรือไม่ก็ต้องมีเสียงร้องของนักร้อง  
ดังนั้นการวางลำโพงเซ็นเตอร์ให้ได้เสียงที่ดีที่สุดจึงเป็นสิ่งจำเป็นมากในระบบ Home Theater  เราจะเห็นว่าลำโพงเซ็นเตอร์ส่วนใหญ่จะถูกดีไซน์ให้วางราบในแนวนอน นั่นเป็นเพราะเสียงที่ได้จะต้องกว้างและคลุมพื้นที่ด้านหน้า  การวางลำโพงเซ็นเตอร์ให้ได้เสียงที่ดี จะต้องไม่ฟ้องตำแหน่งของลำโพงเซ็นเตอร์
แต่ผู้ชมควรจะรู้สึกว่าเสียงพูดนั้นออกมาจากจอ ออกมาจากปากของนักแสดง และตรงกับภาพที่เกิดขึ้นจริงๆ ไม่ใช่เสียงออกมาต่ำกว่าจอ หรือลอยสูงกว่าจอ  หรือปากของนักแสดงในภาพยนตร์ที่กำลังเดินพูดอยู่ แต่ผู้ชมรู้สึกว่าเสียงนั้นหยุดอยู่กับที่และออกมาจากลำโพงเซ็นเตอร์อย่างเดียวโดยไม่ตามตัวนักแสดงไป
หรือบางครั้งเรารู้สึกว่าเวลาเรานั่งดูแล้วเสียงพูด เสียงเอฟเฟคไม่ชัดเจน แต่เพื่อนที่ยืนดูหรือเด็กที่นั่งอยู่กับพื้น กลับได้ยินเสียงพูดและเอฟเฟคชัดเจนกว่า 

และทั้งหมดนี้คือความสำคัญของการเลือกลำโพงเซ็นเตอร์ให้มีคณภาพสูงที่สุดเท่าที่จะทำได้ รวมถึงการเลือกวางลำโพงเซ็นเตอร์ให้ถูกต้องด้วย โดยวันนี้เรามี tips เล็กน้อยๆในการวางตำแหน่งเซ็นเตอร์ให้เสียงดีดังนี้ครับ

Center Channel Speaker Placement Tips
    

• หากห้องของคุณใช้จอ projector ประเภทจอรู หรือจอ transparent projection screen ตำแหน่งการติดตั้งเซ็นเตอร์ทีดีที่สุดก็คือ ตำแหน่งหลังจอ ระดับเดียวกับหู (วัดจากจุดเวลานั่งฟัง)
  
  

• สำหรับลำโพงเซ็นเตอร์ที่วางบนเฟอร์นิเจอร์ หรือชั้นวาง ซึ่งมักจะอยู่ในระดับที่ไม่เท่ากับหูของผู้ชม  ก็ให้ใช้วิธีแหงนขึ้นสำหรับกรณีชั้นวางที่ต่ำกว่าหูหรือทีวี  และใช้วิธีกดต่ำลงมา (หนุนท้าย) สำหรับชั้นวางที่อยู่สูงกว่าทีวีหรือระดับหู

• สำหรับลำโพงเซ็นเตอร์บางตัวที่มีขนาดใหญ่มากๆ เช่น Klipch RC64 ii, Paradigm studio นั้นมักจะหาที่วางบนชั้นแบบพอดีๆไม่ได้  กรณีนี้แนะนำให้ใช้ขาตั้งเซ็นเตอร์และตั้งระดับให้อยู่ในระดับที่พุ่งเข้าหาผู้ชมจะดีที่สุดครับ
  

• ลำโพงเซ็นเตอร์ควรจะวางให้ใกล้กับจอหรือระดับเดียวกับจอให้มากที่สุดเท่าที่จะทำได้ ดังนั้นสำหรับคนที่ใช้โปรเจคเตอร์ ตำแหน่งที่ดีที่สุดก็คือหลังจอ ส่วนคนที่ไม่ได้ใช้โปรเจคเตอร์ก็วางด้านหน้าในตำแหน่งใต้จอและยกทำมุมเชิดขึ้นมาให้พุ่งเข้าหาผุ้ชม

• หลีกเลี่ยงการวางลำโพงเซ็นเตอร์บนชั้นวางที่มีสิ่งของ หรืออุปกรณ์ใดๆมาวางกั้นหรือขวางทางเสียง เช่นตุ๊กตุ่น ตุ๊กตา หนังสือ หรืออุปกรณ์เครื่องเสียงใดๆที่มาวางขวางหน้าลำโพงเซ็นเตอร์เพราะจะมีผลต่อคลื่นเสียงที่สะท้อนออกจาตัวลำโพงนั่นเอง

• ในการวัดระดับเซ็นเตอร์ว่าควรทำมุมเท่าไร่นั้น ควรจะมีอุปกรณ์พวกเลเซอร์ยิง โดยยก pointer จากระดับหูให้พุ่งตรงไปที่ลำโพงเซ็นเตอร์จะช่วยได้มากครับ